Geneza powstania Piekarskiej Kalwarii

Rozważając mękę Jezusa podczas nabożeństw pasyjnych odprawianych w kościele parafialnym w sercach wielu ludzi budzi się pragnienie, aby odwiedzić miejsca uświęcone obecnością Zbawiciela podczas Jego ostatniej drogi na Golgotę. Z oczywistych względów tak dzisiaj, jak i przed laty podróż do Jerozolimy nie jest sprawą prostą. Wymaga nakładu niemałych środków finansowych, dobrego zdrowia, a nieraz także sporej odwagi - w obliczu różnego rodzaju konfliktów nękających Ziemię Świętą. W celu umożliwienia większej ilości wiernych uczestnictwa w sposób bardziej "namacalny" w prawdziwej via crucis Chrystusa zaczęto w różnych miejscach fundować tzw. kalwarie, czyli miejsca, w których lud chrześcijański mógł pogłębić swą pobożność poprzez wędrowanie od kaplicy do kaplicy, od stacji do stacji - razem z Jezusem rozważając ostatnie chwile Jego życia. Kalwarie zazwyczaj lokowano w pobliżu ośrodków kultu maryjnego. Dzięki temu rzesze pielgrzymów przybywających przed oblicze Matki Bożej, mogły zyskiwać odpusty związane z modlitewnym nawiedzeniem „dróżek”. Fenomenem kalwarii piekarskiej jest sposób jej powstania - jako jedyna nie została ufundowana przez osobę szlachetnie urodzoną, lecz w całości wzniesiona dzięki ofiarności i bezinteresownej pracy wiernych.

Czas budowy

Zamysł wzniesienia Kalwarii na wzgórzu Cerekwica obok bazyliki NMP ujawnił piekarski proboszcz, ks. Jan Ficek 31 grudnia 1854 roku. Realne kształty idea ta nabrała dopiero za czasów jego następcy - ks. Bernarda Purkopa, który rozpoczął przygotowania do budowy przyszłego obiektu pątniczego pozyskując grunty obejmujące teren całego wzgórza.

W 1868 roku ks. Bernard Purkop ustawił na wzgórzu Cerekwica statuę Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Obecnie statua znajduje się na tzw. placu mariackim obok bazyliki. W kolejnym roku ks. Purkop poinformował o gotowej koncepcji zabudowy Cerekwicy poszczególnymi stacjami Drogi Krzyżowej. Pierwsza kaplica wystawiona została jeszcze w 1869 roku (pierwotnie grób Pana Jezusa, aktualnie grób Matki Bożej).

Głównym budowniczym Kalwarii był jednak ks. Leopold Nerlich, proboszcz piekarski zwany też "fundatorem Kalwarii i mężem opatrznościowym dla Piekar". Z jego polecenia nowego rozplanowania kaplic i ścieżek kalwaryjskich dokonał o. Władysław Schneider - franciszkanin znający bardzo dobrze układ Jerozolimy. Pracami budowlanymi kierował Karol Ogórek - budowniczy z Szarleja. Przy budowie całkowicie dobrowolnie i bezinteresownie pracowali górnicy i hutnicy. Ich rodziny wykonywały prace pomocnicze. Włościanie dostarczali furmanki do przewozu materiałów budowlanych, a ofiarność wszystkich, całego ludu śląskiego umożliwiała zgromadzenie niezbędnych funduszy na budowę, wyposażenie i wystrój kaplic. Dzięki tej ofiarności na prawie 10 hektarach wybudowano 25 kaplic związanych z Męką Pana Jezusa oraz 15 kaplic różańcowych.

Budowę Kalwarii rozpoczętą przez ks. Leopolda Nerlicha, zakończył jego brat i zarazem kolejny piekarski proboszcz, ks. Karol Nerlich. Prawdopodobnie za jego czasów przedłużono niektóre ścieżki kalwaryjskie oraz wbudowano pięć ambon (kazalnic), wykonanych z miejscowego kamienia wapiennego, z których głoszono pouczenia do wiernych podczas uroczystości odpustowych oraz w ramach obchodzenia dróżek kalwaryjskich.

Uroczystość konsekracji Kalwarii poprzedziły misje święte. 21 czerwca 1896 roku, w obecności wielu kapłanów i 175 tysięcy wiernych, wrocławski biskup -książę kardynał Jerzy Kopp poświęcił wszystkie obiekty sakralne wraz z kościołem Zmartwychwstania Pańskiego. W czasie uroczystości konsekrator podkreślił, że "Kalwaria stanowi dumę nie tylko Górnego Śląska i diecezji wrocławskiej, ale i katolików całego świata".

Kościół Zmartwychwstania Pańskiego usytuowany w centrum wzgórza został pomyślany jako połączenie trzech stacji drogi krzyżowej: XI, XII oraz XIII. Zamysł ten nie był przypadkowy. Wymusiła go sytuacja polityczna. Władze pruskie nie zgadzały się na wybudowanie nowego kościoła, dlatego zastosowano sprytny wybieg tłumacząc, iż będą to po prostu połączone ze sobą kaplice. W ten sposób nieprzychylna początkowo władza wydała zezwolenie na kontynuację prac budowlanych. Kościół wzniesiony został w stylu neogotyckim według projektu architekta Juliusza Kapackiego. Jego budowa trwała trzy lata od roku 1893 do 1896. Pierwszą Mszę świętą w kościele Kalwaryjskim celebrował w dniu 23 czerwca 1896 roku o. Władysław Schneider - projektodawca Kalwarii.

Kalwaria dzisiaj

Na przestrzeni czasu Kalwaria zyskała ogromną popularność dzięki swej niepowtarzalnej aranżacji. Obok tradycyjnych XIV stacji drogi krzyżowej wybudowano liczne stacje "dodatkowe", które umożliwiły wzbogacenie nabożeństwa drogi krzyżowej o tzw. obchody kalwaryjskie, podczas których rozważane są wydarzenia poprzedzające skazanie Jezusa na śmierć przez Piłata. Można zatem zatrzymać się z Jezusem wylewającym krwawy pot w ogrodzie oliwnym, stanąć u Jego boku na mostku nad potokiem Cedron, czy też rozważyć przepiękną scenę ostatniej wieczerzy, która dokonała się w Wieczerniku.

Pielgrzymki stanowe

Dzisiaj Kalwaria Piekarska słynie także z  powodu tzw. pielgrzymek stanowych, których tradycja sięga czasów powojennych. To właśnie na tym wzgórzu, przed Kościołem gromadzą się wielotysięczne rzesze wiernych. Mężczyźni pielgrzymują do Piekar w ostatnią niedzielę maja, a kobiety w niedzielę po 15 sierpnia. W przepiękną historię tych pielgrzymek wpisał sie trwale ks. Karol Wojtyła, późniejszy papież Polak - św. Jan Paweł II, który jako biskup krakowski przez kilkanaście lat, rokrocznie, aż do wyboru na Stolicę Piotrową przybywał w to miejsce, aby głosić nauki zawierające tzw. "ewangelię pracy". W pewnym sensie można powiedzieć, iż nadal towarzyszy piekarskim pielgrzymom, gdyż na terenie kalwarii, obok wejścia od strony ul. Bytomskiej wznosi się jego pierwszy w archidiecezji katowickiej pomnik.

Jeśli chciałbyś włączyć się w organizację MISTERIUM poprzez:
grę aktorską, pomoc techniczną, dzielenie się talentami plastycznymi, wsparcie finansowe, modlitwę
lub gotów jesteś wesprzeć inne działanie Bractwa
zachęcamy do kontaktu i współpracy!